Alle wegen leiden naar Rome

Als het gras ergens groener is, dan is het wel in Italië. Al eeuwen worden kunstenaars getrokken door het land dat daardoor niet alleen de bakermat van de westerse cultuur is, maar ook de geboortegrond van kunstenaars met eeuwige roem....

Het was een gevaarlijke reis, maar daar hoorde je de Rome-gangers, zoals ze genoemd werden, niet over. In de 16de eeuw werd de eeuwige stad dé bedevaartsplek waar je als Noord-Europese schilder een keer in je leven geweest moest zijn.

De tegenwoordig populaire ‘buitenlandstage’ werd al in de 16e en 17eeuw ondernomen. Kunstenaars (zowel leerlingen als meesters) reisden naar en door Italië om zich daar te laten inspireren door de omgeving en de kunst. Reis mee met vijf Nederlandse schilders (ofwel: Fiamminghi) naar het Italië van de Renaissance.

Jan van Scorel (1495- 1562)

Een van de bekendste Nederlandse kunstenaars die een educatieve reis naar Italië maakte was Jan van Scorel. Al op jonge leeftijd legde Scorel zich toe op de schilderkunst en nam lessen bij verschillende schilders in Nederland. In 1518 besloot Scorel op 23-jarige leeftijd te vertrekken naar het Middellandse Zeegebied, daar waar de Renaissance was begonnen.

Terugkeer naar Nederland & oprichting schilderschool

Terug in Nederland richtte Scorel zijn eigen schilderschool op, baarde opzien met zijn Italiaans geïnspireerde kunst en kreeg vele schilderopdrachten. Hij werd daarnaast kanunnik van de Mariakerk in Utrecht. De laatste jaren van zijn leven hield hij zich bezig met ingenieurstaken, zoals het verbeteren van de haven van Harderwijk. Scorel moet in zijn tijd erg populair zijn geweest, want na zijn dood kreeg hij een praalgraf in de Mariakerk.

Jan Both (1618/1622 - 1652)

Andries en Jan Both groeide op in een artistiek gezin. Hun vader was glasschilder en de broers gingen al op jonge leeftijd in de leer bij Abraham Bloemaert. Ze vertrokken rond 1632 waarschijnlijk samen naar Italië en woonden twee jaar lang in een huis in Rome.

Prix de Rome

De Prix de Rome is de oudste kunstprijs van Nederland. De Prix de Rome werd in 1808 door Lodewijk Napoleon in Nederland ingevoerd. Met de oprichting van de Rijksakademie van beeldende kunsten in 1870 legde koning Willem III de staatsprijs vast in de Wet op de Rijksakademie. De prijs bestaat nog steeds en word elk jaar uitgereikt.

Josephus Augustus Knip (1777 - 1847)

Nederland kende in het begin van de negentiende eeuw ook veel Italiëgangers, zoals bijvoorbeeld Josephus Augustus Knip die in 1808 de eerste Nederlandse Prix de Rome won en naar Italië vertrok. Knip liet zich inspireren door zeventiende eeuwse voorbeelden als Jan Both. Op de website van het Rijksmuseum (Aria) wordt het schilderij geanalyseerd. Er zijn vier tekeningen en schetsen bewaard gebleven die hij ter plekke maakte en samenvoegde in dit atelierstuk.